SPE 51, 1-2 (2014)

Topical issue

Fundamental Educational Thought Today:
Contextual and Practical Significance

Guest Editors
Wilna A.J. Meijer & Elias Hemelsoet

INHOUD
An Alternative For the Maestro. Ruth Rondas	7
The Ideology of Effectiveness and its Impact on Education in Europe. Roger Standaert	51
Between Ideal and Reality: Reflections on the Desirability of a Social Mix at School. Elias Hemelsoet	79
Gesundes Lernen: Herausforderung und Chance für Schulen und Kindertagesstätten. Christina Krause und Renate Eichhorn	103
As if it Was the First Time: Re-Inventing the Laboratory School in an Age of Hybridization. Nancy Vansieleghem	139
Speech on the Occasion of the 10th Anniversary of Pfiffikus, the German Association for Talented Children. Marc Spoelders	161

AN ALTERNATIVE FOR THE MAESTRO
Ruth Rondas

Samenvatting

    Het instrumentonderwijs in het hoger muziekonderwijs is sedert een aantal decennia gebaseerd op individuele onderwijsmethodes, waarbij een deskundige meester de student initieert in het vak. In de literatuur betreffende instrumentaal onderwijs, worden de pedagogische vaardigheden van deze expert vaak nogal negatief afgeschilderd. Persson (1994, 1996a, b en c, 2000, 2004), Jorgensen (2000) en Rostvall & West (2003) verwijzen naar deze leraren als 'maestro’s'. Is dit wel een nauwkeurige weergave?

    Dit artikel beschrijft de karakteristieken van de maestro op basis van Perssons (1993) onderzoek. Daarbij worden de karakteristieken van één instrumentdocent geanalyseerd. Met behulp van de triadische pedagogiek, proberen we het één-op-één instrumentonderwijs (hoger onderwijs) in kaart te brengen, rekening houdend met de inbreng van zowel de student als de docent en trachten we te achterhalen in hoeverre de term 'maestro' van toepassing is op zijn functie als instrumentale muziekleraar. Een positievere aanduiding voor deze deskundige wordt hier ontwikkeld en voorgesteld met verwijzing naar het vakmanschap.

THE IDEOLOGY OF EFFECTIVENESS
AND ITS IMPACT ON EDUCATION IN EUROPE
Roger Standaert

Samenvatting

    In 2050 zal de eenmaking van Europa zonder twijfel beschreven zijn in de geschiedenisboeken. Op dit ogenblik bevinden de 28 Europese landen zich volop in een proces van europeanisering. Vanwege de verscheidenheid aan talen en culturen in de Europese natiestaten verloopt dit proces nogal traag en moeizaam. Hoe dan ook, het uitbreidende Europa is geleidelijk uitgegroeid tot een belangrijk beslissingsorgaan in de wetgeving van de natiestaten. In vele gevallen gaat het om wetten met een economisch strekking. Het is mogelijk dat de aangelegenheden met betrekking tot cultuur en onderwijs eveneens onderworpen worden aan interventies door de Europese instellingen, deels als een afgeleide van hun economische invloed. Terzelfder tijd vergroot Europa zijn invloed op andere culturen en beschavingen over de hele wereld. Op zijn beurt wordt de Europese cultuur beïnvloed door de culturen uit de wereld, vooral op het gebied van economie, klimaatbeheersing en conflicthantering. Mijn bijdrage bestaat uit drie elementen. In eerste instantie zal ik onderzoeken hoe ik de globalisering zie als een gelaagd mechanisme binnen het kader van de pedagogische doelen en doelstellingen. Ten tweede zal ik proberen om de gevolgen te traceren van een dergelijk perspectief binnen het Europees onderwijsbeleid in samenwerking met de lidstaten. In het derde en laatste deel, zal ik een onderbouwde raming maken inzake de positie van de EU binnen de globale wereld.
 

BETWEEN IDEAL AND REALITY:
REFLECTIONS ON THE DESIRABILITY
OF A SOCIAL MIX AT SCHOOL
Elias Hemelsoet

Samenvatting

    Het debat in onze scholen over de culturele en sociaaleconomische diversiteit kan terugblikken op een lange geschiedenis. Bij de vraag welke oorzakelijke factoren verantwoordelijk zijn voor mislukte schoolcarrières verschillen de meningen. Toch groeit de overtuiging dat oplossingen voor de heersende problemen te vinden zijn in termen van een sociale mix. Het bestaan van gesegregeerde scholen (concentratiescholen) is in strijd met het reeds lang bestaande ideaal volgens hetwelk iedere school de aanwezige diversiteit in de samenleving weerspiegelt. Gebaseerd op grondig etnografisch onderzoek, wordt in dit artikel ingegaan op de potentiële toegevoegde waarde van het nastreven van een sociale mix, met als argument het geval van Roma-kinderen in de Gentse scholen. Ondanks verschillende andere onderzoeken die argumenten leveren zowel ten gunste van als tegen een sociale mix, wordt betoogd dat de positieve of negatieve effecten van gesegregeerde scholen geen sluitend antwoord bieden op de vraag of een sociale mix wenselijk is of niet. Vanuit een fundamenteel pedagogisch perspectief, zijn een diepgaand inzicht in wat belangrijk is voor de mensen en een gemotiveerde ethische reflectie de cruciale punten in de kwestie van de wenselijkheid. Bijgevolg wordt een alternatieve aanpak ontwikkeld dat zich focust op de noodzaak de discussie een nieuwe impuls te geven. Maar de overtuiging dat een oplossing voor de voornaamste problemen te vinden is in termen van sociale diversiteit krijgt steeds meer bijval.

GESUNDES LERNEN:
HERAUSFORDERUNG UND CHANCE
FÜR SCHULEN UND KINDERTAGESSTÄTTEN
Christina Krause und Renate Eichhorn

Samenvatting

    Kinderen kunnen niet niet leren, dat wil zeggen dat leren de basis is van elke ontwikkeling en verandering. Ieder kind kan leren, wil leren en is altijd aan het leren. Het leerproces optimaliseren om de beoogde doelstellingen in het kleuter- en verplicht onderwijs te bereiken is een hele uitdaging. De inachtneming van alle individuele en specifieke behoeften van ieder kind vereist extra inspanning van de onderwijsinstellingen en leraren die er werken. De problemen die daarmee gepaard gaan worden zeer duidelijk wanneer het gaat om kinderen die ofwel zeer goed ofwel zeer slecht scoren op de schaal van de schoolprestaties.

    In deze bijdrage wordt getracht de actuele pedagogische discussies over integratie en gelijkheid in het onderwijs te verbinden met het discours in de gezondheidswetenschappen over het belang van welzijn en een gezonde leerzame houding bij kinderen, zoals bijvoorbeeld het geval bij hoogbegaafde en minderbegaafde kinderen. Het is nu de vraag hoe leerkrachten en pedagogen aan deze nieuwe pedagogische eisen kunnen voldoen.

AS IF IT WAS THE FIRST TIME:
RE-INVENTING THE LABORATORY SCHOOL
IN AN AGE OF HYBRIDIZATION
Nancy Vansieleghem

Samenvatting

    De Europese samenlevingen hebben diepgaande veranderingen ondergaan. Door deze transformaties wordt de behoefte om het concept van het opvoedings- en onderwijssysteem te herzien steeds dringender. Op verschillende plaatsen wijzen geleerden, pedagogen en beleidsmakers op de noodzaak om het onderwijs te hervormen tot een “gemeenschap van leerlingen” of een 'gemeenschap van leergierigen', wat de essentie vormt van deze nieuwe conceptvisie. Dit artikel gaat dieper in op dit nieuwe idee van hervorming in het onderwijs. Wat wordt hiermee bedoeld en welke ideeën maken dit (on)mogelijk? Vertrekkende vanuit John Dewey’s idee van de “laboratorium school” en in lijn met Bruno Latour, worden twee verschillende interpretaties van de school als een gemeenschap voor onderzoek gepresenteerd: de eerste kan een 'kant en klare' leergemeenschap worden genoemd en de tweede verwijst naar een leergemeenschap 'in wording'. Bijgevolg stelt dit artikel de huidige belangstelling om de school als een leergemeenschap om te vormen in termen van efficiëntie in de samenleving niet in vraag, maar benadert het dit concept als iets waarvan we alleen maar weten dat het de dingen doet bewegen. Door zijn niet te verwaarlozen invloed op wat we doen en kunnen doen, mogen we vaststellen dat het hier om een zeer actuele trend gaat.

SPE 51, 1-2 (2014)

Topical issue

Fundamental Educational Thought Today:
Contextual and Practical Significance

Guest Editors
Wilna A.J. Meijer & Elias Hemelsoet